Türkiye ekonomisine değer katan en önemli sektörler arasında yer alan turizm, 2024 yaz sezonunda tartışmaların odağında. Resmi verilere göre, turizm gelirlerlerinde rekorlar kırılırken; sektör temsilcilerine göre otellerde sezon ortası doluluk oranları beklentinin altında.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında turizm geliri bir önceki yıla göre %12 arttı. Bu oran, turizm gelirlerinde ikinci çeyrek rekorunun kırıldığı anlamına geliyor.

Turizm sektörü temsilcileri ise pandemi sonrasında hızla büyümeye başlayan sektörde; Türkiye özelinde dünyadan farklılaşan bir yavaşlama olduğu görüşünde. Türkiye’nin önde gelen turizm merkezlerindeki otellerde doluluk oranları geçen yıla kıyasla belirgin şekilde düşmüş durumda. 

Birçok otel, sezon ortasında olmasına rağmen odalarının büyük kısmını boş tutmak zorunda kaldı. Turizm işletmecileri, bu durumun sektörde ciddi bir ekonomik kayba neden olduğunu vurguluyor.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da ziyaretçi sayısının artışında bir yavaşlama olduğunu kabul ediyor.

Turizmde Problem Ne?

Türkiye’de 2024 yaz sezonunda işlerin mükemmel gitmediği konusunda hemen herkes hemfikir ancak bu durumun nedenleri konusunda görüş ayrılıkları var. 

Yabancı turistler için Mısır, Fas, Tunus ve Dubai’nin; yerli turistler içinse Yunan Adalarının Türkiye’ye alternatif olarak öne çıkması öne çıkan nedenler arasında… EURO 2024 ve 2024 Paris Olimpiyatları da problemin nedenleri ardında sayılıyor.

Çeşme ve Bodrum gibi turizm merkezlerindeki problemin temel nedeninin ise bu bölgelerin ağırlıklı olarak yerli turistlere hitap etmesi olduğu düşünülüyor.

Yeni Rakipler ve Artan Fiyatlar

Tüm dünyayı eve kapatan pandemi sonrası küresel olarak turizm sektöründe sürekli yükseliş trendi gözlemleniyor. Avrupa dahil olmak üzere çoğu ülkede ziyaretçi sayısında rekorlar kırılıyor. Bu durum pek çok ülkede turizm yatırımlarının da artmasına neden oluyor. Bunun bir sonucu olarak Türkiye, Akdeniz çanağında yeni ve güçlenen rakiplerle de mücadele etmek zorunda.

Yabancı turistler için Mısır, Fas, Tunus ve Dubai gibi ülkeler Türkiye’ye alternatif olarak dikkat çekiyor. (Türkiye’deki yerli turistler içinse Yunan Adaları güçlü bir alternatif olarak öne çıkıyor.) 

Yeni rakiplerin yanı sıra mevcut rakipler de Türkiye’ye karşın daha iyi bir performans sergiliyor. Avrupa Seyahat Komisyonu’na göre yılın ilk döneminde Yunanistan’a olan talep %24.4, İtalya’ya ait talep %17 artarken, İspanya’ya olan talep bir önceki yıla kıyasla %14.5 artmış durumda.

Türkiye’nin turizmde rakipleri artarken, bir can sıkıcı artış da fiyatlarda yaşanıyor. Ancak bu fiyatlar sadece yerli turist için değil, yabancı turistler için de artık yüksek kalmış durumda. Türkiye yıllar sonra, rakiplerinden pahalı kaldı. Dünyanın en lüks turizm merkezleriyle kıyaslandığında dahi Türkiye’deki lüks otellerin 2-3 kat pahalı olduğu görülüyor.

Bodrum ve Çeşme’nin Problemi

Türkiye’nin önemli turizm merkezleri arasında yer alan Bodrum ve Çeşme yabancı turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Antalya gibi bölgelere göre kötü bir grafik sergiliyor. TUİK’e göre Ocak-Mart 2024 döneminde Türkiye’de yurt içinde seyahate çıkan kişi sayısı, önceki yıla göre %4 düştü. Yaz sezonunda da devam ettiği hissedilen düşüş Bodrum gibi yerli turizmin odağındaki merkezleri olumsuz etkilemiş durumda.

Sektör profesyonelleri, yabancı turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Antalya’nın gerisinde kalan Bodrum ve Çeşme’de problemin nedenleri arasında iç turizmle sınırlı kalınmasını gösteriyor. Ayrıca Bodrum odağında medyada oluşturulan “çok pahalı” algısının da bölge turizmine zarar verdiği belirtiliyor.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yaptığı basın açıklamasında, ziyaretçi sayısının artışında bir yavaşlama olduğunu kabul ediyor. Yunan adalarının sağladığı vize kolaylığının da bir etmen olabileceğini belirten Ersoy’a göre Çeşme ve Bodrum’daki sorunun temelinde iki neden var: Ersoy’a göre bu bölgelerde sezon 12 aya yayılamadığı için kısa sürüyor ve bu bölgeler sadece yerli turiste hitap ediyor.

Umutlar Gelecek Sezona

Turizm, Türkiye ekonomisinin en önemli ve en fazla değer yaratan sektörleri arasında. Dünyanın en büyük 16. turizm ekonomisi olan Türkiye elde ettiği gelir, turist sayısı ve oluşturduğu ekosistemle ulusal sektörleri çeşitlendirmiş durumda. TÜİK’e göre Türkiye’nin 2023 turizm geliri, 54 milyar 315 milyon 542 bin dolar. Bu dönemde ülkeyi ziyaret eden turist sayısı ise 57 milyon 77 bin 440.

Türkiye için turizm vazgeçilemez, potansiyeli çok yüksek ve kârlı bir sektör. Turizm sektörü temsilcileri, bu yıl yaşanan olumsuzlukların önümüzdeki sezon tekrarlanmaması için şimdiden önlem almayı, yeni stratejiler geliştirmeyi planlıyor. Turizm sektörünün bu zor dönemi atlatabilmesi ve gelecek sezona çok daha hazır olabilmesi için devlet desteğinin de önemli olduğu vurgulanıyor.

Kaynak: HORECA TREND