Umami tat, gastronomi alanında Türkiye’de de oldukça bilinir oldu. Televizyon programları, gazete ve dergilerde umami tat konusunda içerik üretilmesi ile pek çok kişi “Umami nedir?” ve “Umami tat hangi yiyeceklerde bulunur?” sorusunu sordu. İnternette bu alanda içerik kısıtlı ve genellikle yanlış olduğu için biz de uzmanına sorduk: Tat nedir? Umami tat nedir?
Tat Kavramı ve 5 Temel Tat
Tat, dilin üzerinde bulunan reseptörler tarafından algılanan bir duyudur ve yiyeceklerin lezzetini tanımlar.
İnsanlar, beş temel tadı tanımlar: acı, ekşi, tatlı, tuzlu ve umami. Bu tatlar, yiyeceklerin lezzetini tanımlama ve anlama şekillerini etkiler ve yiyeceklerin lezzetini belirler.
Umami Nedir? Umami Tat Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Umami; acı, ekşi, tatlı, tuzlu gibi bir tattır. Dört temel tat olarak bilinen acı, ekşi, tatlı ve tuzlu ile birlikte; beşinci temel tat olarak kabul edilmektedir. Kelime Japonca’da “lezzetli” anlamına gelir. Umami tadı, amino asitlerinin, glisin ve inozin monofosfat gibi bazı bileşiklerin tatı olarak tanımlanır.
Umami tadı, yiyeceklerde doğal olarak bulunan ve genellikle et, deniz ürünleri, süt ürünleri, mantar, tam yağlı soya fasulyesi, miso ve tam yağlı tam buğday ekmeği gibi yiyeceklerde bulunur. Bu yiyecekler, umami tadının yoğunluğu nedeniyle lezzetlerini artırır ve yemeklerin daha doyurucu hale gelmesine yardımcı olur.
Umami Tat Nasıl Keşfedildi?
Umami tadı, Japon bilim adamı Kikunae Ikeda tarafından keşfedilmiştir. Ikeda, 1908 yılında umami tadını keşfetti ve bu tadın amino asitlerinin, glisin ve inozin monofosfat gibi bazı bileşiklerin tadı olduğunu açıkladı. Ikeda, çalışmalarında umami tadının Japon mutfağında önemli bir rol oynadığını belirtti.
Umami tadının keşfi, insanların tatları tanımlama ve anlama şekillerini değiştirdi. Önceleri, insanlar sadece dört temel tadı tanımlarken (acı, ekşi, tatlı, tuzlu), umami tadının keşfiyle birlikte, beşinci bir temel tat olduğu kabul edildi. Bugün, umami tadı, dünya çapında mutfaklarda ve yemeklerde önemli bir rol oynar ve birçok yemek tarifinde özel olarak vurgulanır.

Umami nedir? Umami; acı, tatlı, ekşi ve tuzlu gibi 5 temel tattan birisidir.
Umami ve Diğer Dört Temel Tat
İnsanlar, beş temel tadı algılamaktadır. Bunlar acı, ekşi, tatlı, tuzlu ve umami tatlardır. Bu tatların her biri kendine özgü özellikleri vardır ve yiyeceklerin lezzetini etkiler.
- Tatlı: Tatlı tat, dilin üzerinde bulunan reseptörler tarafından algılanır. Tatlı tat, bazı bileşiklerin (örneğin, şekerler) tatı olarak tanımlanır ve tatlı yiyeceklerde bulunur. Tatlı tat, yiyeceklerin lezzetini artırır ve aynı zamanda insanların enerji için gerekli olan glikojen depolarını doldurmaya yardımcı olur.
- Tuzlu: Tuzlu tat, dilin üzerinde bulunan reseptörler tarafından algılanır. Tuzlu tat, bazı bileşiklerin (örneğin, sodyum klorür) tatı olarak tanımlanır ve tuz gibi yiyeceklerde bulunur. Tuzlu tat, yiyeceklerin lezzetini artırır ve aynı zamanda insanların vücut sıvılarını dengede tutmaya yardımcı olur.
- Acı: Acı (bitter) tat, dilin üzerinde bulunan reseptörler tarafından algılanır. Acı tatı, bazı bileşiklerin (örneğin, capsaicin) tatı olarak tanımlanır. Acı tat, yiyeceklerin lezzetini artırır.
- Ekşi: Ekşi tat, dilin üzerinde bulunan reseptörler tarafından algılanır. Ekşi tat, bazı bileşiklerin (örneğin, asitler) tatı olarak tanımlanır ve meyve ve sebzelerde bulunur. Ekşi tat, yiyeceklerin lezzetini artırır ve aynı zamanda insanların mideyi işletmeye yardımcı olur.
- Umami tat, dilin üzerinde bulunan reseptörler tarafından algılanır. Umami tat, amino asitlerinin, glisin ve inozin monofosfat gibi bazı bileşiklerin tatı olarak tanımlanır ve yiyeceklerde doğal olarak bulunur. Umami tatı, yiyeceklerin lezzetini artırır ve aynı zamanda yemeklerin daha doyurucu hale gelmesine yardımcı olur.
Bu beş temel tat, insanların yiyeceklerin lezzetini tanımlama ve anlama şekillerini etkiler ve yiyeceklerin lezzetini belirler. Örneğin, bir yemekte acı tadının yoğun olması, bazı yemeklerin lezzetini artırırken, ekşi tatının yoğun olması bazı yemeklerin lezzetini azaltabilir. Benzer şekilde, tatlı tadının yoğun olması bazı yemeklerin lezzetini artırırken, tuzlu tatının yoğun olması yemeklerin lezzetini azaltabilir. Umami tadı ise yemeklerin lezzetini artırır ve aynı zamanda yemeklerin daha doyurucu hale gelmesine yardımcı olur.
Not: Tat ve gastronomi alanında daha fazla içeriğe ulaşmak isterseniz HORECA Trend’in “Makale” kategorisine göz atabilirsiniz.
Kaynak: HORECA Trend